چرا وقتی کسی را دوست داریم، زبان بدن مان تغییر می نماید؟ رمز حرکات ناخودآگاه عاشقانه
به گزارش دنیار، تا به حال فکر نموده اید چرا وقتی از کسی خوشمان می آید، ناخودآگاه زبان بدن مان تغییر می نماید؟ شاید متوجه شده باشید که هنگام صحبت با فردی که برای تان مجذوب نماینده است، بیشتر لبخند می زنید، حالت بدنتان بازتر می گردد یا مدام شرایط نشستن تان را تنظیم می کنید. انگار بدون اینکه اراده کنیم، بدن مان تصمیم می گیرد پیامی را به طرف مقابل منتقل کند. زبان بدن یا همان رفتارهای غیرکلامی، پنجره ای است به درون فکر ما و در موقعیت های احساسی، از همه پررنگ تر ظاهر می گردد. پژوهشگران روان شناسی اجتماعی سال هاست این پدیده را آنالیز می نمایند. رفتارهایی مانند لمس مو، تماس چشمی یا بازی با انگشتان، اغلب نشانه های ساده ای از علاقه پنهان اند. و این همان جایی است که تغییر زبان بدن در زمان علاقه معنا پیدا می نماید.
یک بار کسی می گفت که وقتی عاشق شده بود، دست هایش بی اختیار عرق می کردند و در حضور آن فرد، دائم با گوشه لباسش بازی می کرد. این رفتارها شاید از بیرون قابل تشخیص نباشند، اما برای خود فرد، مانند علائمی از درون آشفته اند. زبان بدن وقتی کسی را دوست داریم، دیگر دست ما نیست، بلکه از اعماق احساسات مان سرچشمه می گیرد. جالب آن که این نشانه ها اغلب جهانی اند و در فرهنگ های مختلف، معناهای مشابهی دارند. به همین علت است که روان شناسان معتقدند زبان بدن عاشقانه، ریشه ای بیولوژیک دارد. بدن ما، به گونه ای طراحی شده تا احساساتش را لو دهد. حتی اگر زبان مان سکوت کند، بدن مان حرف می زند.
روان شناسی تکاملی معتقد است این واکنش ها، بخشی از سازوکار جفت یابی انسان در طول تاریخ بوده اند. یعنی انسان ها از دیرباز، با تغییر در زبان بدن شان به یکدیگر علاقه را منتقل می نموده اند. به عبارتی دیگر، این رفتارها یک سیستم پیغام رسانی طبیعی اند که فکر مطلع از آن بی خبر است. در جایی خواندم که در آنالیز های آزمایشگاهی، حتی با خاموش بودن صدای فیلم، روان شناس ها می توانستند تشخیص دهند چه کسی به چه کسی علاقه مند است، فقط از روی زبان بدن. این یعنی ما همیشه در حال ارسال سیگنال هستیم، حتی وقتی نمی دانیم. حالا بیایید ببینیم چرا دقیقاً چنین تغییراتی در زبان بدن مان رخ می دهد.
1- فعال سازی سیستم عصبی خودمختار هنگام علاقه
زمانی که از کسی خوشمان می آید، بخشی از بدن مان به نام سیستم عصبی خودمختار (Autonomic Nervous System) فعال می گردد. این سیستم، واکنش های غیرارادی بدن مانند تعریق کف دست، تپش قلب یا سرخ شدن را کنترل می نماید. وقتی حضور کسی باعث افزایش هیجان گردد، این سیستم بلافاصله وارد عمل می گردد. در نتیجه، بدن وارد حالتی شبیه هوشیاری عاشقانه می گردد. دست ها ممکن است بلرزند یا فشار صدا تغییر کند. این تغییرات به صورت غیرارادی و حتی بدون مطلعی ما اتفاق می افتند. جالب آن که بسیاری از این واکنش ها مشابه حالت اضطراب اند، با این تفاوت که در این جا با حس مثبت همراهند. مغز، فرد محبوب را مانند یک محرک قوی پردازش می نماید. همین مسئله آغازگر تغییرات کوچک اما محسوس در زبان بدن است. زبان بدن، در واقع ترجمهٔ فیزیولوژیک احساسی ست که در مغز شکل گرفته است.
2- افزایش تماس چشمی و نقش اکسی توسین در زبان بدن عاشقانه
یکی از شاخصترین تغییرات زبان بدن در زمان علاقه، افزایش تماس چشمی است. این تماس نه تنها نشانه علاقه، بلکه وسیله ای برای تقویت پیوند عاطفی است. علت آن، ترشح هورمونی به نام اکسی توسین (Oxytocin) یا همان هورمون عشق است. اکسی توسین باعث افزایش احساس اعتماد، نزدیکی و همدلی می گردد. وقتی به کسی نگاه می کنیم که برای مان مجذوب نماینده است، سطح این هورمون در بدن بالا می رود. در نتیجه، تمایل داریم تماس چشمی را طولانی تر کنیم. مطالعات نشان داده اند که تماس چشمی عمیق، دو نفر را به طور ناخودمطلع به هم نزدیک تر می نماید. به همین علت، افراد عاشق بیشتر و عمیق تر به چشم یکدیگر نگاه می نمایند. این نگاه ها باعث می گردد زبان بدن بازتر، صمیمی تر و هماهنگ تر گردد. بدن، به این ترتیب درگیر نوعی گفت وگوی غیرکلامی و صمیمی می گردد.
3- تقلید ناخودمطلع از حرکات طرف مقابل (Mirroring)
وقتی کسی را دوست داریم، مغز به صورت ناخودمطلع آغاز به تقلید حرکات و حالات بدن او می نماید. این پدیده در روان شناسی آیینه سازی یا Mirroring نام دارد. تقلید می تواند شامل طرز نشستن، ژست دست ها یا حتی سرعت پلک زدن باشد. علت این رفتار، وجود نورون های آینه ای (Mirror Neurons) در مغز ماست که برای ایجاد ارتباط اجتماعی شکل گرفته اند. مغز ما کوشش می نماید تا با هم گام سازی حرکات، صمیمیت و هماهنگی بیشتری ایجاد کند. این رفتار از نظر زیستی، باعث ایجاد حس امنیت و درک متقابل می گردد. وقتی فردی حرکات ما را تقلید می نماید، مغزمان او را خودی تلقی می نماید. به همین علت در روابط عاشقانه، زبان بدن دو نفر به تدریج شبیه به هم می گردد. این تقلید نشان دهنده علاقه، همدلی و تمایل به ایجاد پیوندی عمیق تر است.
4- افزایش لمس های کوچک و حرکات خود آرایی
یکی دیگر از نشانه های کلاسیک علاقه، افزایش حرکات خودآرایی (Preening Behaviors) است. این حرکات شامل لمس مو، صاف کردن لباس، بازی با انگشتر یا حتی لمس صورت می گردد. علت این رفتار، نوعی افزایش مطلعی نسبت به ظاهر شخصی در حضور فرد محبوب است. مغز با ارسال سیگنال های ناخودمطلع، فرد را به تنظیم ظاهر برای جلب توجه تحریک می نماید. این رفتارها از نظر تکاملی، بخشی از فرآیند نمایش مجذوب نمایندهیت بوده اند. حتی در قلمرو حیوانات، گونه های بسیاری پیش از جفت یابی، به تمیز کردن پر یا پوست شان می پردازند. در انسان هم این حرکات، شکلی پیچیده و فرهنگی به خود گرفته است. وقتی کسی مدام موهایش را لمس می نماید یا یقه لباسش را صاف می نماید، زبان بدنش در حال زمزمه کردن جمله ای واضح است: برای تو آماده ام. این رفتارها اغلب غیرارادی و ناشی از شور درونی اند.
5- زبان بدن باز، چرخش بدن و توجه تمام قد
زمانی که از کسی خوشمان می آید، بدن مان به طور ناخودمطلع به سمت او چرخیده و بازتر می گردد. در زبان بدن، باز بودن بدن (Open Posture) نشانه ای از اعتماد و تمایل به ارتباط است. شانه ها به عقب می روند، دست ها از حالت گره خورده خارج می شوند و پاها در جهت فرد مقابل قرار می گیرند. حتی سر کمی کج می گردد، که نشانگر علاقه و دقت است. در مقابل، وقتی کسی برای مان مجذوب نماینده نیست، بدن بسته و بی تحرک باقی می ماند. مغز، بدن را به عنوان ابزاری برای نشان دادن درگیری عاطفی به کار می گیرد. وقتی کسی را دوست داریم، ناخودمطلع می خواهیم با تمام وجود در دسترس باشیم. این تغییرات به سادگی برای طرف مقابل قابل تشخیص اند، حتی اگر هیچ کلمه ای بین تان رد و بدل نگردد. زبان بدن، در این لحظات، بلندتر از هر حرفی صحبت می نماید.
6- کاهش فاصله فیزیکی و ورود به حریم شخصی
یکی از نشانه های شاخص علاقه در زبان بدن، کاهش فاصله فیزیکی (Physical Proximity) بین دو نفر است. انسان ها به طور معمول حریمی شخصی (Personal Space) دارند که دیگران نباید وارد آن شوند. اما وقتی از کسی خوش مان می آید، تمایل داریم به او نزدیک تر شویم. این نزدیکی ممکن است در قالب نشستن نزدیک تر، خم شدن به سمت او یا ایستادن در فاصله ای کوتاه تر ظاهر گردد. مغز در چنین لحظاتی احساس خطر نمی نماید و حتی نزدیکی را نشانه ای از امنیت و مجذوب نمایندهیت تعبیر می نماید. به همین علت است که افراد عاشق اغلب بدون مطلعی، مرزهای معمول فاصله را می شنمایند. تحقیقات روان شناسی نشان داده که علاقه مندی واقعی با تمایل به کاهش فاصله همراه است. این رفتار می تواند زمینه ساز شکل گیری تماس های لمسی و افزایش صمیمیت گردد. بدن ما با این حرکت، به نوعی دعوت به ارتباط نزدیک تر را اعلام می نماید.
7- کند شدن حرکات و نرمی رفتار در حضور فرد محبوب
یکی از تغییرات جالب زبان بدن در لحظه علاقه مندی، کند شدن حرکات (Slower Movements) و نرمی در رفتار است. فردی که جذب کسی شده، به صورت ناخودمطلع حرکاتش را آهسته تر، آرام تر و کنترل شده تر می نماید. این تغییر معمولاً به علت تمرکز بیشتر، کوشش برای ارائه تصویر بهتر و افزایش دقت در تعامل است. حرکت دست ها ملایم تر، حالت نشستن رسمی تر و صدای فرد آرام تر می گردد. بعضی از این رفتارها برای کاهش احتمال خطا یا سوتفاهم شکل می گیرند. مغز با کاهش سرعت حرکات، سعی می نماید پیغامی از اهمیت و احترام را منتقل کند. این ویژگی به ویژه در برخوردهای اولیه بسیار دیده می گردد. فرد می خواهد برترین نسخهٔ خود را به نمایش بگذارد. بدن، این کوشش را در قالب حرکات دقیق و ملایم به نمایش می گذارد.
8- افزایش توجه به واکنش های طرف مقابل
در موقعیت های علاقه مندی، افراد توجه بیشتری به زبان بدن و حالات چهره طرف مقابل نشان می دهند. این رفتار به علت فعال شدن سامانه اسکن اجتماعی مغز (Social Scanning System) شکل می گیرد. مغز ما آغاز به تحلیل هر حرکت کوچک، لبخند، ابرو بالا دادن یا تغییر صدا می نماید. این توجه بالا، باعث افزایش همدلی و هماهنگی در تعامل می گردد. گویی مغز برای دریافت بازخورد، در حالت آماده باش قرار می گیرد. فرد سعی می نماید هر نشانه ای از پذیرش یا عدم علاقه را دریافت و رمزگشایی کند. همین رفتار باعث می گردد مکالمه ها عمیق تر و واکنش ها هماهنگ تر شوند. بدن در چنین حالتی بازخورد لحظه به لحظه می دهد. این هماهنگی دقیق، زبان بدن دو نفر را شبیه یک پایکوبی هم زمان و هماهنگ می سازد.
9- نمایش ناخودمطلع نقاط قوت جسمی یا زیبایی های ظاهری
یکی از راه هایی که بدن برای جلب توجه به کار می گیرد، نمایش نقاط قوت فیزیکی است. مردان ممکن است سینه را جلو دهند یا ایستادن شان را محکم تر نمایند. زنان ممکن است طرز نشستن، لبخند یا حالت موهایشان را ناخودمطلع تنظیم نمایند. این رفتارها، نوعی نمایش غیرکلامی مجذوب نمایندهیت هستند. از نظر روان شناسی تکاملی، این تغییرات زبان بدن در پیوند با مفاهیم قدرت، سلامت و تناسب اند. فرد می خواهد برترین جنبه های خود را ارائه دهد، بی آن که حتی خودش بداند. این تمایل به نمایش به صورت ظریف و حساب شده در رفتار ظاهر می گردد. زاویه بدن، نحوه نگاه، حتی شیوه راه رفتن ممکن است تغییر کند. همه این رفتارها برای رساندن پیغام مجذوب نمایندهیت و آمادگی برای پذیرش ارتباط طراحی شده اند. مغز ما دستور می دهد و بدن، اجرا می نماید.
10- واکنش های عصبی ریز و تکان های ظریف هنگام علاقه مندی
یکی از بخش های مجذوب نماینده زبان بدن عاشقانه، بروز تکان های ظریف و واکنش های عصبی ریز است. این حرکات شامل پلک زدن سریع تر، تکان های ناگهانی شانه یا لرزش مختصر صدا می گردد. این واکنش ها معمولاً حاصل هیجان بالا و فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک (Sympathetic Nervous System) هستند. فرد در کوشش برای کنترل هیجان خود، دچار نوسانات کوچکی در حرکات بدن می گردد. حتی ممکن است دست ها کمی بلرزند یا پاها در جای خود آرام تکان بخورند. این حرکات غیرارادی، نشان دهنده درگیری عاطفی شدیدند. هرچند ممکن است فرد کوشش کند آرام باشد، اما بدن او نشانه هایی از تپش دل و هیجان را نمایان می سازد. این حرکات، از نگاه تیزبین و آموزش دیده روان شناسان پنهان نمی مانند. بدن با این علائم، اعترافی صادقانه از دل دارد.
منبع: یک پزشک